İğne oyası nasıl yapılır

İğne oyası, gereci genellikle iğne olan, iğnenin çekilmesiyle meydana
gelen düğümlerin yada ilmiklerin üst üste tutturulması işlemidir.

Yapılan araştırmaların sonuçlarına göre; oya sözcüğünün başka dillerde
karşılığının bulunmaması bu sanatın Türklere ve özellikle Türk kadınına
özgü bir sanat olduğunu göstermektedir.

Geleneksel kültürümüzün ve kaybolmakta olan el sanatlarımızın en önemli
örneklerinden biri ve sadece Türk insanına özgü iğne oyaları, düz renkli
veya basma yemenilerin, kreplerin, mendillerin, gömleklerin önlerine,
yaka ve kollarına renkli ipek, pamuklu ve naylon ipekle, iğne ile
yapılan çok zarif bir dantel türüdür.

İğne oyası motifleri oluşturulurken renkler açık-koyu, koyu-açık olarak
kullanılmaktadır. Bunun nedeni ise iki veya üç boyutlu olan oyalarda
motiflerin vurgulanması ve monotonluğun kırılmasıdır.

İğne oyası için aranılan en önemli özelliğin sık ve muntazam olması
vurgulanmakla beraber desen seçiminde de kendi zevkleri ön plana
çıkmaktadır. Oyalar genellikle yazma ve fular kenarına uygulandığından
daha çok bohça içinde muhafaza edilmektedir. Sertleşme yöntemi olarak en
çok sabun kolası kullanılmaktadır.

İğne oyası yapan bireylerin araç olarak; iğne ve tığ, gereç olarak da;
daha çok sentetik ip kullandıkları gözlenmiştir. İğne oyalarının
uygulama alanları çeşitlilik göstermekle beraber daha çok tülbent, namaz
örtüsü, oda takımlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. El emeği göz
nurunun en küçük motifine kadar yansıdığı oyalar onu dokuyan kadınların
duygularının ve sanat gücünün terkibinden doğan birer sanat abidesi
durumundadır.Geleneksel kültürümüzde sözsüz konuşma aracı, 200'e yakın
çeşidi olan sadece iğne ile ipeğin ağırtılarak boyanmasıyla yapılan
yazma oyaları, geleneksel motiflerle birlikte günlük oyalardan
esinlenerek alınan yeni motiflerle de zenginleşerek yaşamaya devam
etmekle beraber eski önemini yitirmektedir. Önlemler alınıp oya yapan
bireylerin maddi ve manevi yönden desteklendiği takdirde diğer el
sanatlarımız gibi oyalarımızda da kaybolma tehlikesini önlemiş oluruz.

İğne oyası sanatçıları iğne oyası yaparken, ümit, sevgi, acı, pişmanlık,
öfke, düş kırıklığı, mutluluk, coşku gibi insan duygularını hatta
toplumsal olayları ve ulusal kahramanlarla ilgili duygu ve düşüncelerini
renkler ve şekillerle anlatmaktadırlar. Örneğin gelin hamile olduğunu
al renkli güllü oyalarla, bahtsızlığını, mezar taşı adlı kahverengi
oyalarla, kavgalı ise kırmızı biber motifleri ile süslü oyalarla
anlatırdı.