İğne oyası kullanılan malzemeler

İğne oyalarında özellikle ipek iplikler kullanılması istenilmektedir.
İpliğin pürüzsüz ve bükümlü olması gereklidir. Ancak bu iplikleri bulmak
daha zor ve pahalı olduğu için oya yapımında genellikle sentetik ip ve
pamuk ipliği kullanılmaktadır.

İğne oyasının başlıca aracı iğnedir. Bunun yanına nakış makası ile oyayı
zemine tutturmak için veya motifin ortasını oluşturmada tığda
kullanılmaktadır.


Tığ:

Bir ucu çengelli diğer ucu düz 15-20 cm uzunluğunda çelik, alüminyum,
kaplama, plastik, şimşir ve fil dişinden yapılan örgü aracıdır.

Oyaların yapımında kullanılan malzemelerin dışında ayrıca oyaların daha
muntazam ve dik durmalarını sağlamak amacıyla çeşitli sertleştirme
gereçleri de kullanılır. Oya yapıldığı sıralarda aralardan yürütülen at
kuyruğu kılı, saç ve ince tel ile veya oya bittikten sonra yumurta,
nişasta kolası, jelatin, kola, şeker kolası ve kitre ile sertlik
verilir.


İğne:

İğnelerin yapılış ve kullanış tarihi ilk insanlarla başlar. İlk iğneler
şekilsiz olup tahta, balık kılçığı veya hayvan boynuzlarından
yapılmıştır. Zamanla şekillerinde incelme görülmüş, üzerleri kaygan ve
çeşitli ihtiyaçlara uygun iğneler yapılmıştır. Günümüzde kullandığımız
iğnelerin çoğu çelikten yapılmıştır ve üzerleri cilalıdır. İğne
oyasında, kullanılan ipliğin türüne göre çoğunlukla ince, küçük, kaygan
ve deliği büyük olan iğneler tercih edilirler. Küçük olması ilmiklerin
muntazam atılmasını, ipliğin israf olmamasını sağlar. İnceliği ise
deliklerinin küçük ve düzgün olmasını sağlar.


Kullanılan
İplikler:

En ince ve güzel oya pişmiş ipekten yapılır. Çok sağlamdır. İpeği
kozadan elde edip bükmek çok zaman aldığı için bugün kuka, naylon iplik,
ibrişim, çamaşır ipeği kullanılmaktadır.


İpek İpliği:

Hayvansal kaynaklı liflerden ipek, fiziksel ve kimyasal özelliklerinin
çok üstün olmasından dolayı liflerin kraliçesi olarak bilinmektedir. Çok
gösterişli ve güzel olmakla beraber çok hassas bir yapıya sahiptir.

Oyalarımızın önemli bir gereci olan ipek, yakın zamana kadar birçok
bölgemizde oya yapan kadınlar tarafından yetiştirilen kozalardan elde
edilmekte ve kullanılmaktaydı.Günümüzde çok az yöremizde geleneksel
yapıda ipek elde edilmektedir. Oyanın güzel olması için ipeğin ince ve
pürüzsüz olması gerekir. Bu nedenle ipek iplik, halk arsında yapılan
çeşitli bükme işlemleri ile düzeltilir veya pürüzsüz ipek almaya dikkat
edilir. İpek iplikleri, piyasada çamaşır ipeği, ibrişim, kordon ve filoş
olarak bulunmaktadır.


Pamuk İpliği:

Pamuk bitkisinden elde edilen pamuk lifi tekstil sanayinde en önemli
yeri almaktadır.Bunun nedeni yaş mukavemetinin fazlalığı, yıkanmaya
dayanıklı olması, hijyenik özelliği, nem tutma yeteneğinin
yüksekliğidir. Kadınlarımız en güzel oya dantellerini pamuk iplikleri
ile yapmışlardır. Örücülük sanatında ham pamuk ipliği kullanıldığı gibi,
özellikle oyalarımızda ve dantellerimizde merserize edilmiş olanları
tercih edilmektedir. Teknolojik gelişmeler nedeniyle, iyi özelliklere
sahip parlak, güzel görünümlü veya doğal görünümlü beyaz ve her rengin
tonlarında iplikler çile ve yumak olarak piyasada bulunmaktadır.


Sentetik İplik:

Sentetik lifler doğada, lif halinde bulunmayan bileşiklerden meydana
getirilmişlerdir. Sentetik liflerin temel maddeleri kömür, petrol, su,
azot gibi son derece basit maddelerdir. Bu basit maddeler kimyasal
olarak değişik şekillerde birleştirilerek lif haline dönüştürülürler.
Sentetik lifler tek başına veya belirli oranda pamuk, yün, keten, ipek
lifleriyle karıştırılarak çeşitli iplik üretimi yapılmaktadır. Oya
yapımında kullanılan sentetik liflerden elde edilen iplikler parlak,
güzel görünüşlü ve çok bükümlüdür. Çile, makara veya bobin halinde
satılmaktadır.


Boncuk:

Süslenmek için kullanılan değerli yada değersiz taşlara denilir.
Oyalarda, boncukları küçük olan yuvarlak, kesme, silindir şeklinde
parlak veya mat, cam, plastik v.b materyallerden yapılmışlardır. Oya
boncukları piyasada dizi halinde satılmaktadır. 15-20 cm arasındaki
diziler yan yana getirilerek top denilen gruplarda satılmaktadır. Hemen
her rengi ve renk tonları mevcuttur. Bazı türlerinde ebruli renkli
olanlarda mevcuttur.

Diğer Gereçler (pul, kumaş, yemeni, koza, kağıt, at kılı, kola, şeker
v.b): Bazı oyalarda, ipek elde edilirken atık malzeme olarak elde edilen
bozuk kozalar kullanılır.Oyaların sertleştirilmesinde ise at kılı, saç
kılı, sentetik iplik, kola, şeker ve benzeri sertlik verici maddeler
kullanılır. At kılı, saç kılı oyanın özellikle çiçek kısımlarının
kapanmaması ve dik durması için iplikle birlikte kullanılır.