Dekorasyon Sözlüğü

-B-

Bakıncak



Küçük bir odacık şeklinde dışa taşan pencere, cumba.

Bakırtaşı



Malakit.

Balıkpulu


Aynı çizgi üzerinde birbirine değen ve bir çizgiden ötekine almaşan
daire yaylarından meydana gelen mimarlık süslemesi.

Balar



Çatı kirişi.

Balza


Mantar kadar yumuşak ağaç. Maket yapımında tahtası kullanılır.


Bam


Çatı, dam, kubbe.

Bara


Demir çubuk.

Barhana


Büyük kullanışsız konak.

Başsedir


Eski Türk odalarında, başköşelerde bulunan üzeri minderli sedir.


Baştaban


Saçaklık bölümünü taşıyan ve sütun başlıkları üzerine oturarak,
sütunları birbirine bağlayan taş bloklardan ibaret kısım.

Bauhaus



Almanya'da 1919 yılında ünlü mimar Walter Groius'un iki ayrı eğitim
kuruluşunu, Weimar Güzel Sanatlar Akademisi ile yine Weimar'daki
Uygulamalı Güzel Sanatlar Okulu'nu birleştirerek, kurduğu tasarım
(dizayn) enstitüsü.

Baza


Mobilyanın alt kısmında, boydan boya uzanan en enli kısım.

Bazilika



Romalılarda dikdörtgen şeklinde yapılan planlı yapı.

Belverme



Bir kiriş veya döşemenin ortasından sarkması.

Berjer



Yastıklı derin koltuk.

Berced


Kalın dokunmuş kilim.

Bezek


Renkli, renksiz, düz veya kabartma olarak yapılan süs ögesi.

Bezemek



Süslemek, donatmak.

Biçim


Süsleme Sanatlarında belli bir temanın plastik veya grafik açıdan dile
getirilişi.

Bide


Klozetin yanında yerleştirilen ve cinsel organın temizlenmesinde
kullanılan fıskıyeli tekne.

Bisküvi


Sırsız porselen veya fayans.

Biruni


Selamlık odası, dairesi.

Bisat


Keçe, halı, minder,kilim gibi yaygı.

Bizote


Kenarı traşlı cam veya ayna.

Bocut


Ağaçtan oyularak yapılan testi.

Bosaj


Bir duvar yüzündeki taşların, çeşitli şekillerde (pürüzlü ve çıkıntılı)
olarak bırakılması.

Brizbiz


Pencerelerin çerçevesine içeriden tutturulan ince perde.

-C-


Cam elyafı


Cam ipliklerden meydana gelen, bir çeşit dokuma. Cam elyafı, polyesterle
birlikte fiberglas yapımında kullanılır.

Cumba


Eski Türk evlerinde çoğu kafesli çıkma.

Cümle kapısı



Ana kapı.

-Ç-


Çalma


Kalemle oyularak işlenmiş.

Çıralı çam


Sarıçam

Çantı


Ormanlık bölgelerde ağaç gövdeleri üst üste yığılarak yapılan ev.


Çapak


Madenler dövülürken sıçrayan ince ufak parça.

Çardak



Üstüne sarmaşıklı ağaç veya çiçek sarılarak yapılmış, kafesli gölgelik.


Çarpı


Kaba sıva.

Çatalçivi


Sıva üzerinden giden elektrik kablosunu tutturmakta kullanılan, iki ucu
sivri U şeklinde çivi.

Çevirgi


Kapı kolu, elektrik anahtarı gibi çevrilince herhangibir işi görmeye
yarayan araç.

Çil


Aynada sır bozulmasından meydana gelen leke.

Çiti


Halı kilimi örgüsünün sökülmemesi için saçaklarından dip kısmında
yapılan örgü.

Çubhar


Ağaç kurdu.

-D-


Damasko


Bir çeşit döşemelik kumaş.

Dekupaj


Çevre kesme işlemi.

Delgi


Matkap.Döndürülerek delik açmaya yarayan alet.

Demografi



İnsan topluluklarının istatistik etüdü.

Denizlik


Pencere eteğinin üstünde, içte yapılan ve camdan süzülen terleme
sularını toplayan ahşap veya taş kısım.

Deriçe


Küçük oyma kapı veya pencere.

Derz


İki yapı gereci, elemanı veya yapının iki bölüğü arasında kalan aralık,
bitişke.

Diplik


Halı kilim gibi şeylerde şekillerin dışında kalan kısım.

Dişbudak



Zeytingillerden, beyaz, sert keresteli bir ağaç.

Dişli
döşeme


Nervürlü döşeme.

Diyagonal


Köşegen.

Dizayn


Tasarım.

Dülger


Yapıların kaba ağaç işlerini yapan usta.

E-

Ebru


Kağıt ve porselen bezekçiliğinde, yüzünde türlü renk ve şekilde boya
bulunan suyun üzerine kapamak yoluyla kağıt ve porselene verilen hare,
budak ve dalga gibi çeşitli süs.

Ekser


Büyük demir çivi.

Ekspertiz


Bir arsaya veya yapıya değer biçme.

Ekspresyonizm


Figüratif resim sanatında, bireyselciliğin ve nihilizmin anlatımı olarak
özellikle Almanya'da yaygınlaşmış bir akım.

Ekstansometre



Cisimlerin deformasyonun ölçmekte kullanılan çok duyarlı bir alet.


Ergonomi


İnsan-iş ilişkilerini ve özellikle vücudun yeteneklerine uygun ve en az
yorulmayla çalışmayı sağlamak amacıyla makina, sandalye, masa vb.
dizaynını kapsayan inceleme alanı.

Eskis


Bir tasarımın ön taslağı.

Eskalator


Yürüyen merdiven.

-F-

Fağfur


İyi porselenden yapılmış Çin işi kase vb.

Falçete


Maket bıçağı.

Farbala


Perde vb. şeylerin kenarına dikilen kırmalı veya büzgülü süs, fırfır.


Fiber


Sıkıştırılmış ve sentetik reçine ile bağlanmış bitki tellerinden
yapılmış yapay tahta.

Fresk


Daha yaş iken duvar sıvası üzerine toprak boyalarla yapılan resim.


Freze


Bir delik ağzını genişletmek için kullanılan hızlı döner burgu.


Frize


Boydan boya çok düzgün çizgileri bulunan (ahşap kaplamada kullanılır).


-G-


Galibarda


Mora çalan kırmızı renkte bir çeşit kök boyası.

Gözgü



Ayna.

Gravür


Ağaç veya maden üzerine kazılarak yapılan kalıplardan kağıda basılan
resim, kazıma resim.

Grifon


Kartal başlı aslan.

Grotto


Doğal bir mağarayı andıracak şekilde deniz kabukları ile süslenmiş yer.


Güzey


Gölgede kalan yer.

-H-

Halı kilimi


Halı dokusunun dağılmaması için baş ve son tarafına örülen şekilsiz
şerit.

Halvet


Hamamlarda tek kurnalı yıkanma yeri.

Hanay


Sofa, hol.

Hare


Kimi eşya üzerinde dalgalanır gibi görünen parlak çizgiler, dalgır,
meneviş.

Harim


Osmanlı camiilerini mahalleden ayıran duvar.

Hasbahçe



Padişah saraylarının bahçelerine eskiden verilen ad.

Haşebe



Kalın kuru ağaç.

Haşep


Ağacın odun kısmı.

Hat


Çizgi.

Hatayi


İnce kıvrımlarla birbirine bağlanan madalyonlar içinde toplanan
üsluplaştırılmış çiçek ve yapraklardan meydana gelen, kıvrıkdallı Türk
süslemesi.

Hatemkari


Kakmacılık.

Hattat


Güzel el yazıları yazan sanatçı.

Havra


Musevi tapınağı. Sinagog.

Helik


Duvar örülürken büyük taşların arasına yerleştirilen küçük taşlar.


Hilali


Altın kaplanmış bakır.

Hokka


Maden, cam ya da topraktan küçük kap.

Horoz


Kapı zembereğinin mandalı.

-I-

Ilıklık


Roma hamamlarında soğukluk ile sıcaklık arasında yer alan bölüm.


Isgrafito


Deri, tahta gibi şeyleri kazımakta kullanılan, iki ucu saplı eğri bıçak.


Işıtın


Toprak kandil.

-İ-

İçlik


Eski binalarda iç bölümde bulunan nakışlı camlı, alçı pencere.


İfraz


Ayırma, parselleme, parselasyon.

İhale


Bir işi, birçok isteklinin arasında en uygun görünen koşulları önerene
bırakma, üsterme.

İkon


Rus ve Yunan kiliselerinde, renkli İsa, Meryem ve aziz tasvirlerine
verilen ad.

İkonografi


Resim, heykel ve öbür plastik sanatların meydana getirdikleri tasvirleri
inceleyen bilim.

İsfenks


Eski Mısırlılardan kalma, kadın başlı, aslan vücutlu anıtsal heykel.


İsmar


Çivileme, mıhlama.

İspanyolet


Pencere kanatlarını kapadıktan sonra sürgülemeye yarıyan ve ortasında
düzeni işleten kolu bulunan demir sürgü.

İspina


Hipodromların ortasındaki eksen duvarı.

İşkence


Tutkallanan ahşap parçaları bir süre sıkıştırmak için kullanılan vidalı
kıskaç.

İvgi


Ağaç oymaya yarar balta.

-J-

Jardiniyer


Çiçek yerleştirilen veya konulan bir sandığı taşıyan süslü bir mobilya.


Jerfin


Kapı sürmesi

Jips


Alçıtaşı

Jipsoplasti


Alçıdan kabartma süsler yapma sanatı.

K-

Kafesoyma


Mermer, tahta gibi gereçleri kafes şeklinde oyarak yapılan süsleme.


Kagir


Taş veya tuğladan yapılmış olan yapı.

Kaide


Bir anıt veya heykelin üzerinde oturduğu yüksekçe taban.

Kakma



Levhalara arkadan kakılıp, vurularak yapılan resim.

Kalafat



Döşeme tahtalarının arasını üstüpü ile doldurup, macun veya ziftle
tıkalayarak su geçirmez hale koyma işi.

Kalfa


Ustalıktan yetişme mimar yardımcısı.

Kalibre


İç çap.

Kama


Ahşap parçaları birleştirmek veya sıkıştırmak için kullanılan konik
ahşap takoz.

Kameriye


Bahçelerde küçük köşk şeklinde yapılan ve üstü yeşillikle sarılan
çardak.

Karkas


İskeletli bir strüktünün, taşıyıcı bölümlerinin hepsine verilen ad.


Kerevet


Üzerine şilte serilerek, yatmaya veya oturmaya yarıyan ahşap seki.


Kerki


Büyük balta.

Kermen


Kale, germen.

Kıtık


Mobilyacılıkta minder, yastık gibi şeyleri doldurmak için kullanılan
keten veya kendir telleri.

Kızılkök


Kök boyası.

Kirnas


Kimi Anadolu evlerinin üst katlarında, dışa doğru çıkıntılı inşa edilmiş
hela.

Kitabe


Yazıt.

Klape


Bir beton kalıbında, kanat tahtalarını bağlayan ahşap parça.

Konstrüksiyon



Yapı.

Kontur


Çevre çizgisi.

Konveks


Dışbükey.

Kozöz


Küçük kanape.

Körkasa


Bir kapı veya pencere kasasını ya da telaroyu tutturmak üzere alta,
sonradan görünmeyecek şekilde konulan kasa veya telaro.

Köşker



Dülger.

Kromatizm


Çok renklilik. Mimaride 2.Dünya savaşından sonra önem kazanmıştır.


Kroşe


Boru ve parçalarını, geçtikleri yerlere tutturmak için kullanılan araç.


Kundur


Konsol kirişi (Doğu Karadeniz'de)

Kurağ


Sanatsal değeri olan yapı.

Kutur


Çap.

Kuvars


Doğal billuri silislerin genel adı.

Küpeşte


Korkulukların üzerine, elin kayması için yerleştirilen ve boydan boya
devam eden profilli ahşap, maden veya plastik kısım.

-L-

Labrum


Romalılarda banyo teknesi.

Lahit


Eskiden sinlerin üzerine konulan tabut biçimindeki taş.

Lal



Yakut gibi değerli taşlardan sayılan parlak kırmızı renkte,
billurlaşmış, saydam bir alüminyum oksidi.

Lama Demiri



Uzun, ensiz, yassı, dikgörtgen kesitli demir.

Lata


Yapıda kullanılan dar, uzun kereste.

Lateks


Bitkilerin, çoğu süt görünüşünde olan öz suyu.

Lika



Boyacılıkta ve yaldızcılıkta astar olarak kullanılan bir çeşit zamk.


Litoloji


Taş bilimi.

Lületaşı


Doğal magnezyum silikatından ibaret, kolayca yontulup işlenebilen beyaz
taş.

-M-


Mabet


Tapınak.

Mabeyn


Eski konaklarda, harem ile selamlık arasında yer alan, hem harem hem de
selamlık olarak kullanılabilen oda veya daire.

Maço



Taş çekici, balyoz.

Manivela


Bir ucundan bağlı bulunduğu nokta etrafında dönen kol.

Mapa



Ucu halkalı cıvata.

Maroken


Fas'ta işlenen yumuşak bir cins keçi derisi.

Maun


Tespihağacıgillerden, Hindistan ve Honduras'ta yetişen büyük bir orman
ağacı ve bunun, parlak kırmızımtrak renkte, sert ve iyi cila tutan
kerestesi. Güneş ığında koyulaşır ve makbuldür.

Maymuncuk



Her kilidi açmaya yarar, eğri ve sivri bir demirden ibaret alet.


Mefruşat


Döşemelik eşya.

Meneviş


Su yüzünde, maden ve ipekli kumaş gibi şeylerde görülen ince dalgalar.
Hare.

Menfez


Girecek veya geçecek yer, delik, ağız, açma.

Menzil



Konak yeri.

Meşe


Gürgengillerden, kerestesi dayanıklı bir ağaç. Sert olduğundan iyi cila
tutar.(akmeşe, karameşe, tüylümeşe, mantar meşesi, kızılmeşe)

Mıcır



Kırmataş.

Mıskala


Maden parlatmaya yarar.

Mine


Maden eşya üzerine kaplanan renkli cam tabakası.

Minyatür



Yazma kitaplarda bulunan, ince bir sanatla işlenen, küçük renkli
resimlere verilen ad.

Moket


Doğal veya yapay hammaddeli, duvardan duvara döşenen bir çeşit halı.


Mozaik


Türlü renklerde küçük taş, cam, çömlek parçalarının yan yana
getirilmesiyle yapılan duvar, döşeme, tavan kaplaması şeklinde resim ve
bezeme işi. Mozaik tasvir şeklinde veya geometrik düzende olabilir.


-N-

Nakkaş



Ressam.

Nervür


Kaburga, damar, diş.

Nihale


Sofrada kullanılan tencere altlığı.

Niş


Çoğunun üstü kemerli duvar hücresi.

Nötr


Yansız, tarafsız.

-V-

Varak


Yazılmış kağıt- Altın, gümüş, veya başka madenleri döverek meydana
getirilen ince yaprak. Folyo.

Vasistas


Pencere ve kapı üzerinde bulunan, havanın değiştirilmesine yarar,
açılır-kapanır pencere.

Vidanjör


Septik çukurlarının suyunu boşaltan.

Vihara


Hindistan'da Buda manastırı.

Vitray


Pencereleri süslemek için; kesilmiş renkli camları, ince kurşun veya
ağaç çubuklarla ya da alçı ile birbirine bağlayarak, yapılan resim.


Vitrifiye


Camlaşmış, camsı; vitrifiye seramik.

-Y-

Yüksük


Mobilya'da vida başlarını örtmek için kullanılan yüksük biçiminde maden
parça.

Yüz


Yapının cephesi.