Konya OyunLaRı

Konya'da zil veya kaşıkla yalnız kadınlar oynar. Kaşıklarla erkeklerde
oyuna çıkabilir. Hemen bütün oyunlarda zil veya kaşık kullanılır[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yalnız figürleri
değişir[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz
(meydan sazı)[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cura yahut
bağlama eşlik edebilir. Yörede başlıca oyun çeşitleri şunlardır: İnce
Çayır[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Küstüm[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Sekelim Kızlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Aksinli[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Karanfil[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Aman Madam Hoş
Geldin[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Ustam Kim
İdi?[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Limo[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Karabiber[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kazanoğlu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Develi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Süpürgesi
Yoncadan[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Sille[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Konyalı.

Bunlardan başka bir de "dönme" denilen oyun vardır ki ney[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz veya tanbur
çalınırken oynanır. Dönme oynanırken Mevl'na Peşrevi çalınır. Fakat[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu oyun sem'
töreninden kalmalığı dolayısıyla öbür oyunlardan ayrı ve ciddi bir anış
karakteri taşır.

Konya oyunlarında kadınlar ipek şalvar üzerine "içlik" denilen yarım
cepken giyerler. Kimi de içlik yerine "delme" bağlanır.

Akşehir:

Tuzlukçu köyünde kadınlar veya erkekler 10 - 20 kişilik gruplar halinde
yalnız def çalınarak oynarlar. Sadece oyun dedikleri bu raksın başka bir
adı yoktur. Eller yukarda olduğu halde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] söylenen bir
türkünün tartımına göre oynarlar.

Engili köyünde Sallama denilen oyunu def çalınırken oynarlar. Kadınlara
mahsus ve 4[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 8 kişilik
toplu oyundur. Doğan hisar köyünde İnce Kırma oyunu cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] keman ve def gibi
çalgılarla yürütülür. 2 - 4 kişilik toplu oyundur. Erkeklere mahsus
alup düğün ve bayramlarda oynanır. Bir de Kalkıma (Kalgıma) oyunu
vardır. Aynı çalgı takımıyla 2 veya 3 kişi birlikte düğün[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bayram ve millî
şenlik günlerinde oynarlar. (Erkekler ayrı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kadınlar kendi
meclisinde). Bise köyünde Kalgıma oyunu vardır. Davul - trompet ve
klarnet eşliğinde ikişer ikişer ve erkekler ayrı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kadınlar kendi
meclisinde oynarlar. Bermende köyünde Aydın Zeybeği[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Bermende Zeybeği[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Harmandalı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Sallama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Konyalı adlı
oyunlar yürütülür. Davul - zurna çalar. Bando ile de oynarlar. 1 - 4
kişi kalkar. Düğün ve sünnet düğünlerinde erkekler ayrı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kadınlar kendi
aralarında yürütürler. Reis köyünde de Kalgıma oyunu vardır. Davul[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] klarnet[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çalpara[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] trompet ve maşa
topluluğu eşliğiyle yürütürler. Oyuna iki veya daha fazla kişi kalkar. 4[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 6[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 8 kişilik gruplar
girer. Kadınlar kendi âlemlerinde (eğlencelerinde) oynarlar.

Akait köyünde Sallamayı iki erkek oynar. Davul - klarnet[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] trompet[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çalpara[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yahut def veya
bağlama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] zillimaşa[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] keman çalarlar.
Pek farklı oyun çeşitleri (figürlerce) yoktur.

Bozkır:

Kaşıkla veya zilli oyun yürütülür. Keman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz veya kaval
ile oynanır. Tek de[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] birlikte de
oynanır; ikişer kişilik gruplar halinde. Kadınlar kendi meclislerinde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] erkekler ayrı
oynarlar. Şenlik[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] düğün ve umumî
(genel) eğlencelerde oynarlar. Meselâ dere Köyde saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] keman def
çalarlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ikişer[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ikişer yürütülen
Ahmet Yavaş oyunundan başka bir de Kırık Oyun denilen göbek atmalısı
vardır. Bir veya iki kişi oynar. Grup halinde oynandığı da olur.
Kadınlar kendi meclisinde oynarlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bütün şenlik
vesilelerinde. Pınarcık köyünde dört kişilik yerli oyun vardır. İki[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] üç kişiyle
oynandığı da olur. Her türlü şenliklerde yer alır. Kadınlar kendi
meclislerinde oynarlar. Soğucak köyünde oyuncular tahta kaşıklarla ve
defçi eşliğinde oynarlar. Topluca oyuna girerler. İki kadın ve kız
karşılıklı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] erkeklerde
kendi âleminde oynarlar. Düğünlerde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu böyledir.
Sarıoğlu köyünde Arap Oyunu dört kişiyle oynanır. Erkek oyunudur.
Akçapınar köyünde Çalgı Oyunu denilen çeşit vardır. Ud[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] keman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz ve def oyunda
çalınır[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iki[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] üç kişilik
birlikte oyundur. Beş kişinin birlikte kalktıkları da olur. Ayrıca
Develi Zeybek oynarlar. Oyun[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] her eğlentide yer
alır. Koçaş köyünde davul - zurna ile halay çekerler. Düğün ve
bayramlarda 15 - 20 kişi eskiden kalma bir görenek halinde halayda yer
alırlar. Bunu kadınlar oynamaz. Sarku köyünde Sallama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Sektirme adlı
oyunlar vardır. Toplu oyunlardır. Def[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] keman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud çalarlar.
İkişer ikişer kalkarlar. Kadınlar kendi meclislerinde oynarlar. Bir
eğlence olup eski oturak âlemlerinden kalmadırlar. Ahırlı köyünde hususî
(özel) adı olan ve belirli tertiple yürütülen oyun yoktur. Meyre
köyünde Zeybek oynarlar. Kaşıklı oyun da vardır. Bağlama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] meydan sazı ve
def ile 2 - 4 kişi toplu oyuna kalkarlar. Zeybeği yalnız erkekler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kaşıklı oyunu ise
erkeklerce veya kadınlar arasında yürütülür. Taşbaşı köyünde Sektirme
denilen bir Zeybek çeşididir. Def[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] keman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanun çalarlar. 2[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 4 6[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 8 veya 10 çift
birlikte oynarlar. Düğünlerde[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] açık havada
erkeklere mahsustur (özgü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] özel)[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir de oturak
geleneğinin kalıntısı halinde kaşık veya zil oyunu vardır. Cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz ve ud ile tek
ve en fazla dört kişi oynarlar. Kadınlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] en çok kendi
meclisinde oynarlar.

Ilgın:

Belekler köyünde def ve kaval ile Konyalı[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Develi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Alime adlı
oyunlar iki kişice oynanırlar. Oyuncunun biri erkek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] öbürü kadın
olabilir. İki kadın[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iki erkek olmak
üzere (veya her cins kendi arasında) dörder kişilik de olabilir.
Kadınlarla oyun[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] erkek
oturaklarında olur. Böylece orada karışık oyun da görülebilir. Halk[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu oyunlara çok
bağlıdır. Hele gençler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kış hayatları
(kışın günlerini) böyle eğlencelerle geçiriyorlar. Düğünlerde bütün
kadınlar sabahlara kadar düğün evlerinde vakit (zaman) geçirirler. Düğün
odalarını gençler ihya eder. Aşağı Çiğil köyünde Millî Oyun adlısı
yalnız def ile oynanır. İkişer kişiliktir. Birkaç çift birlikte
oynarlar. Fakat[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] erkekler ayrı
oynarlar. Düğünlerde oynarlar. Balkı köyünde Düz ve Sekme adlı oyunlar
vardır. Kaval ve def çalarken iki kişi oynar. Düğün ve başka
toplantılarda. Kadınlar mutlaka kendi meclisinde oynarlar.

Ereğli:

Burada ayrıca hususiyeti (özelliği olan) ve adlı çeşitler yoktur. Göbek
atmalı oyunu türlü türkülerle yürütürler. Kadınlar mutlaka kendi
aralarında oynar. Saz bulunmayan yerde sadece defçi çalıp söyler. Hep
tek kişi oyuna çıkar.

Karaman:

Konyalı oyunu denilen defli çeşit vardır. Köylerinde de durum budur.
Ayrı adlı oyunları yoktur. Kaval ile def çalar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] zil veya
kaşıklarla oynanır. Bir veya iki kişi oyuna kalkar. Salur köyünde
"kadınlar oyuna kaldırılmazsa gücenirler".

Konya Merkez İlçesi:

Sille'de "Sille düğün oyunu" iki kişi tarafından def veya udla oynanır.
Kadın oyunudur. 35 yaşlarına kadar bütün kadınlar oynar. Fakat[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kadın anne olunca
ne kadar genç olursa olsun oyuna kalkmaz. Eskiden beri oynanır. Saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud ve def ile tek
veya iki kişi tarafından yürütülür. Kiçi Muhsin köyünde "Millî Sektirme
Raksı" vardır. İkişerli sıra ile def refakatında (eşliğinde) yalnız
kadınlarca kendi meclislerinde oynanır. Düğünlerde gelin evinde birkaç saat sürer. Düğün evine
gelen genç kızlar ve orta yaşlı kadınlar umumiyetle oynayıp gelin olan
kızı eğlendirirler. Hatıp köyünde 5 - 40 erkek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] zil ve kaşıklarla
cura ve saz eşliğinde her şenlikte oynarlar. Kadınlar oynamaz.

Zil veya kaşıklarla oyun; Zibek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kazanoğlu cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] def ve davulla
oynanır. Tekliden başka toplu oyunlar da olur: 2[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 4[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 10 bayan olurdu.
Örf ve âdetle al'kalı oyunlardı.

Saideli:

Bunlar toplu oyunlardır ve halde (günümüzde) armonik eşliğinde
yürütülüyorlar. Kız ve oğlan ikişer[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] üçer veya dörder
karşılıklı oynarlar. Yani[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] karşılıklı ve
karışık (karma) oyunlardır. Kolukısa köyünde Sallama denileni; tef[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kaval yahut ince
çalgıyla 2 - 4 kişi oynar. Kadınlar da kendi meclisinde oynarlar. İyi
oynayanlar itibar kazanır ve görürler.


Sille:

Tat köyünde Zeybek oynanır; kaval ve davulla. Altı kişilik topluluk
düğün ve bayramlarda günün sevinci içinde halkı coşturur. Sızma köyünde
bir veya iki erkek cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanun ve kemanla
bazen bunların cümlesi (tamamı) takım hâlinde refakat ederek Konyalı
Oyununu yürütürler. Başara köyünde Kaşık Oyunu vardır. Tek veya iki
erkek tarafında saz ve cura ile oynanır. Silleme köyünde tek veya iki
kişilik Kadın Oyunu ve Develi erkek oyunu vardır. Saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kanun[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud ve kemanla tek
erkek oynar. Kadınlar ikişer[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ikişer karşılıklı
olmak üzere birlikte oynarlar. Bata köyünde Zeybek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Kesik İnce Çayır
oynanır. Bellelü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Aldeden ve
başkaları yapılır. Tek veya iki kişiyle saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud keman[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tef veya kırnata
(klarnet) ile bazan tüm takım halinde yürütülürler. Kadınlar da[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] erkeklerde ayrı
meclislerinde oynarlar.

Karapınar:

Arısam köyünde kaval eşliğiyle kaşık oyunu yürütülür. 2 - 3 erkek
kavalla[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] fakat
kadınlar def ile oynarlar. Belli başlı bir oyuncu yoktur. Çünkü köyün
her sekenesi (halkı) az çok da olsa oynar ve oyuna kalkar. Gölviran
köyünde Sarı Yıldız[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Fadimem oyunları
'di def ile birincisi tek[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] öbürü iki kadın
tarafından oynanır. Kaşıklarla karşı karşıya yürütülür. Düğünlerde 5[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 6 ve daha fazla
erkek bir daire şeklini muhafaza ederler[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Alay çekerler.
Alaylara her delikanlı candan katılır.

Karapınar ilçesinde oyunların ayrı ayrı adları yoktur. Türkü adlarıyla
anılarlar. Oyun şekilleri türkülerin 'hengine bağlıdır. Bütün oyuncular
çalgıdan başka türkülüdür de. en az def çalınır. Bütün oyunlar tek
oynanır. Pek nâdiren ikişerlidir. Aynı oyunları kadınlar da kendi
aralarında yürütürler. Oyunlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] düğünlere mahsus
gibidir.

H'dim:

Eğis köyünde Develi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Keklik oyunları
def ile oynanırlar. Toplu oyunlarda 2[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 3[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 5[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 10 kişi yer
alırlar. Erkekler oynar. Bağbozumu[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] düğün ve
bayramlarda oyuna kalkarlar.

Seydişehir:

Karşılama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kadın
oyunudur[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] çalgılı
veya yalnız def ile iki kişi tarafından oynanır. Erkeklerden oynayanlar
da vardır. Düğünlerde oynamak[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gelenekten olduğu
için mecburiyettir (zorunludur).

Hatıp nahiyesi Göden köyünde ellerin zil ve kaşık[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] maşa şakırtısıyla
ayakta ve sözlere göre göbek atmalarla oyun yürütülür. Cura ve saz
çalarlar[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] toplu
oynanır. 3 - 100 kişi oyuna girebilir. Erkeklere mahsustur. Herhangi bir
şenlik toplantısında oynanır.

Gilisıra köyünde Bağlama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Küstü[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Zeybek oyunları
vardır. Def[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] maşa[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] teneke çalınır.
Bir veya iki kişi oynar. Çocuklar 6 - 10 kişiyle oynarlar. Erkek ve
kadınlar kendi ayrı meclislerinde yürütürler. Deste köyünde Bağlama[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Küstü ve Zeybek
def[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] maşa ve teneaaale
bir veya iki kişiyle oynanırlar.


Kızılviran:

İnce Oyun; saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] def veya tabla
refakatıyla bir veya iki kişi tarafından karşılıklı zil veya kaşıklarla
oynanır. Kadınlar kendi meclisinde kalkarlar.

Beyşehir:

Manastır bucağında 'di (basit) "Orta Oyunu" vardır. İkişer[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ikişer topluca
kız ve kadınlar def çalarken yalnız düğünlerde oynarlar. Öteden beri
görenektir. Erkekler oynamaz.

Sarayönü:

L'dik köyünde (günümüzde Halıcı bucağı) raks hiç yoktur. Fakat aynı
ilçenin Gözlü köyünde Halay Sekmesi yaparlar. Def ve ağız ahengiyle
yürütülür. 15 - 25 kişilik gruplarla. Kadınlara mahsustur. Neşelenmekle
ve bediî zevki (güzel sanatlar zevkini) tatminle al'kalıdır. Çiftçi[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] davarcı (çoban)
ve süt sağıcı olan 15 - 25 yaşları arası kadınlardan köyün erkekler dışı bütün gençlerince oynanır.

Çumra:

Akviran köyünde raksın adı sadece "oynamak"tır. Tef[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tabla (yuvarlak
yemek tablası)[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] düdük[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] kaval çalarken
oynanır. Tek veya iki kişi kalkar. Kadınlar da kendi meclisinde
oynarlar. Oyunuyla tanınmış yaşlı kimseler vardır. Erkeklerden de
böyleleri öteden beri anılagelmişlerdir.

Alibey Höyüğü'nde Püskürüm adlı köçek bilinir. Cura[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] saz[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ud veya keman
toplu yahut tek başına çalarken[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 4[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 7 kişi oynar.
Erkek ve kadınlarca tek veya karışık olarak yürütülmesi örf ve âdet
iktizasıdır (gereğidir).