Sohbet | Hayata İsyan
Cinsiyet
Ebru sanatının ilk kez ne zaman ve nerede yapıldığı tam olarak
bilinememektedir. Tarihi ve kimin tarafından yapıldığı belli olmayan
bazı eserler vardır. Bugün kayıtlardaki en eski ebru 1595 yılına aittir.
Şebek Mehmed Efendi imzasını taşır. Ancak, bir sanatın gelişmesi ve
kabul görmesi için yüzlerce yıl geçmesi gerektiğini ve kayıtlarda da
detaylı bir arama yapılmadığını düşünürsek bu sanatın çok daha eskilere
dayanan bir geçmişi olduğunu kabul etmemiz gerekir.
Ayrıca, ebru kelimesinin Farsça’daki EBRİ kökünden geldiğini iddia
edenler olsa da, bu kelimenin kullanılmasından yıllar öncesinde,
Türkistan’da EBRE kelimesinin çok yakın anlamda kullanıldığı
bilinmektedir. Yani kelimenin Farsça’ya zamanın Türkçe’sinden geçmiş
olma olasılığı yüksektir. Osmanlı’nın son devirlerinde yaşamış olan
Üsküdarlı Şeyh Sadık Efendi, Ebru Sanatı’nın inceliklerini öğrenmek için
Buhara’ya gitmiştir. Bu da, Ebru Sanatı’nın Orta Asya kökenli olduğuna
dair güçlü bir kanıttır.
Ebru Sanatı’nın günümüze ulaşmasında, Üsküdarlı Şeyh Sadık’ın büyük payı
vardır. Onun devamında, Hezarfen Edhem Efendi, Necmeddin Okyay ve
Mustafa Düzgünman, bir yandan sanattaki geleneği korumuş, aynı zamanda
da ebru çeşitlerini tanzim ederek Ebru’yu güçlü bir sanat haline
getirmişlerdir. Ebru Sanatı ile ilgili yazılmış ilk eser, Tertib-i
Risale-i Ebri adını taşır ve 1608 tarihlidir. Basitçe ebru yapımından ve
ebru sanatçılığından bahseder. Osmanlı’da ise Şebek Mehmed Efendi’den
sonraki en önemli Ebru Sanatçısı, Hatip Ebrusu’na da adını veren
İstanbullu Hatip Mehmed Efendi’dir.Aynı zamanda hattat olan sanatçı,
Ayasofya Camii’nde hatiplik yapmış ve 1773 yılında vefat etmiştir.
bilinememektedir. Tarihi ve kimin tarafından yapıldığı belli olmayan
bazı eserler vardır. Bugün kayıtlardaki en eski ebru 1595 yılına aittir.
Şebek Mehmed Efendi imzasını taşır. Ancak, bir sanatın gelişmesi ve
kabul görmesi için yüzlerce yıl geçmesi gerektiğini ve kayıtlarda da
detaylı bir arama yapılmadığını düşünürsek bu sanatın çok daha eskilere
dayanan bir geçmişi olduğunu kabul etmemiz gerekir.
Ayrıca, ebru kelimesinin Farsça’daki EBRİ kökünden geldiğini iddia
edenler olsa da, bu kelimenin kullanılmasından yıllar öncesinde,
Türkistan’da EBRE kelimesinin çok yakın anlamda kullanıldığı
bilinmektedir. Yani kelimenin Farsça’ya zamanın Türkçe’sinden geçmiş
olma olasılığı yüksektir. Osmanlı’nın son devirlerinde yaşamış olan
Üsküdarlı Şeyh Sadık Efendi, Ebru Sanatı’nın inceliklerini öğrenmek için
Buhara’ya gitmiştir. Bu da, Ebru Sanatı’nın Orta Asya kökenli olduğuna
dair güçlü bir kanıttır.
Ebru Sanatı’nın günümüze ulaşmasında, Üsküdarlı Şeyh Sadık’ın büyük payı
vardır. Onun devamında, Hezarfen Edhem Efendi, Necmeddin Okyay ve
Mustafa Düzgünman, bir yandan sanattaki geleneği korumuş, aynı zamanda
da ebru çeşitlerini tanzim ederek Ebru’yu güçlü bir sanat haline
getirmişlerdir. Ebru Sanatı ile ilgili yazılmış ilk eser, Tertib-i
Risale-i Ebri adını taşır ve 1608 tarihlidir. Basitçe ebru yapımından ve
ebru sanatçılığından bahseder. Osmanlı’da ise Şebek Mehmed Efendi’den
sonraki en önemli Ebru Sanatçısı, Hatip Ebrusu’na da adını veren
İstanbullu Hatip Mehmed Efendi’dir.Aynı zamanda hattat olan sanatçı,
Ayasofya Camii’nde hatiplik yapmış ve 1773 yılında vefat etmiştir.
