Sazan Avı Teknikleri

Çok değişik şartlara adapte olup
yaşabilmesine rağmen, genelde büyük, hafif akıntılı veya durgun suları
daha çok severler, ama nehirlerde de rahatlıkla yaşarlar. Sazan derin
dip yamaçlarında, dibi taşlık kayalık yerlerde pek bulunmaz. Hafif
eğimle derinleşen, otluk, dibi kum veya çamurla kaplı yerlerde,
derelerin göllere döküldüğü ağızlarda daha çok bulunur. Akarsularda ağaç
kökleri, kovuklar. suların mendereslerle anaforlar yaptığı bölgeler
sevdiği yerlerdendir. Gençlerini daha sığ sularda yakalamak mümkün iken
yaşlı ve iri balıklar daha derin sularda kıyılardan uzaklarda olmayı
tercih eder. Sıcak seven bir balık olduğundan yaz boyunca genelde
güneşin ısıttığı sığlıklarda dolaşır ve yemlenir. Kışın derine çekilir.


Kamış 3,5 - 3,8 metre boyunda 40 - 80
veya 80 - 150 gr. ağırlık atma kapasiteli.
Makara 0.40 misinadan en az 100 metre alacak kapasitede.
İğne balığın boyutuna göre bir numaradan altı
numaraya kadar olabilir.
Kurşun 30gr. –
40 gr. olabilir.

Sazan avında
başarılı olmak için bütün avlarda olduğu gibi avlanılan bölgedeki
balığın yeme alışkanlıkları ve avlanılan yerin fiziki özellikleri
araştırılıp,değerlendirilmelidir.
Sizden önce aynı yerde avlananların kullandıkları yemler sazanda bir
beslenme alışkanlığı oluşturur. Aynı yemleri uygun olta ile kullanmak
başarı şansınızı arttıracaktır. Ayrıca akarsularda küspe ile avlanmanın (
kokunun dağılması nedeniyle ) bir şansı olmayacağı gibi yine
akarsularda tabii olarak bulunan solucan,çekirge ve iri böceklerle
avınız başarılı olacaktır. Göllerde yapılan avlarda ise yukarıda sayılan
tüm yemler kullanılabildiği gibi yörenin yerlisi olan ve avlanan
kişilerin kullandığı yemlerin öğrenilmesi sizi kısa yoldan başarıya
götürecektir.


Tatlısu balıkçılığının ilk serüvenleri genellikle sazan avı
ile başlar. Hemen hemen her tatlısu balık avcısının SAZAN ile ilgili
bir anısı mutlaka vardır. Yurdumuzda her türlü iklim koşulunda yaşayan
pek çok çeşidi vardır. En makbul kabul edilen cinsi Aynalı sazan dır.
Pullu sazan , kambur sazan. adi sazan gibi adlarla bilinen en yaygın
olan diğer türüne ise pullu sazan demeyi uygun gördük. İki tür sazanı
birbirinden ayıran en önemli özellik aynalı sazandaki sırt, kuyruk ve
karnın bazı bölgeleri hariç pulların olmayışıdır. Her iki türde kültürü
yapılan yani insan eliyle kolaylıkla üretilebilen türlerdir. Bu nedenle
özellikle devletçe kültür balıkçılığı yapılarak pek çok baraj ve göle
bırakılmışlardır. Ancak özellikle Aynalı sazanda gen havuzunun giderek
daralmasıyla ve daha önemlisi olumlu bir girişim olarak ülkemiz doğal
türlerine yönelinmesi politikasının benimsenmesiyle benzer
özelliklerdeki pullu sazan kültürü giderek aynalı sazanın yerini
almaktadır. Doğal takvime göre Arpa hasatından sonra oltaya vurmaya
başlar ve bağbozumuna kadar bereketli av verir. Özellikle iri boylarının
yakalanması için gece avı tercih edilmektedir
Tüm tatlı su balık avcılarının en çok avladıkları balık çeşidi sazandır.
Tatlı su balık avı denilince akla ilkgelen sazan avıdır. Çökertme
takımla ve sarkıtma takımla iki şekilde avı yapılır. Sazan avı için
balığın yöresel beslenme alışkanlıklarına uyan pek çok yem
kullanılabilir. Hangi tür sazan olursa olsunve hangi yöntemle av
yapılırsa yapılsın avlanılacak bölge mutlaka önce yemlenmelidir.

YEMLEME: Bu işlem için en uygun materyal bayat
ekmek ve haşlanmış tahıldır. Ufalanmış bayat ekmek yada tahıl çamurla
karıştırılıp avuç içine sığacak büyüklükte toplar yapılır. Bunlar güneş
altında 2-3 saat kadar kurutulur . Daha sonra bu materyal avlanacak
mıntıkaya atılır. Balığın oltaya vurmasına göre yarım saatte bir yada
saat başı 1 top atılarak balıkların o bölgede toplanması sağlanır.
Ayrıca av sırasında kullandığımız yeme göre bu yem parçaları örneğin
küspe, top şeklindeki hazır yemlerde aynı amaçla kullanılabilir. Hatta
boili denilen fındık büyüklüğünden ceviz büyüklüğüne değişen boylardaki
hazır yada evde avcı imalatı olan yemleri sapanlarla uzaktan yakına
doğru atıp balığın kıyıya çekilmesine çalışan örnekleri gösteren pek çok
internet sayfası vardır. Özetle işin özü iyi yemlemeden geçer.

YEMLER

tahıllar
ve tahıl ürünleri
canlı ve hayvansal kaynaklı yemler

ekmek,
hamur, taze haşlanmış mısır, küspe, kuru üzüm, mısır konservesi, yarma,
kepek, patates ve bitki tohumları veya bunlardan yada karışımlarından
mamul yemler
Sinek, solucan, çekirge, böcek, balık iç organları, canlı küçük balık,
sazanın kendi eti, tavuk yada kanatlı ciğeri, tavuk göğüs eti, balık
filetoları, kırmızı et





Yukarıdaki
listeden de anlaşılacağı üzere sazan avında akla hayale gelecek
neredeyse her türlü yem kullanılmaktadır. Yemlerin bu kadar çeşitlilik
göstermesi yörelere göre birki örtüsünün dolayısıyla da daha çok
bitkisel kaynaklı beslenen balığın beslenme alışkanlıklarının değişik
olmasındandır. Ancak hayvansal kaynaklı yemler de pek farklılık
gözlenmemekte ve özellikle solucan her yerde daima ortak payda olarak
karşımıza çıkmaktadır. Burada size İngiliz ve Alman ekolü tahıl
yemlerden örnekler sunduktan sonra kendi yöntemlerimize değineceğim.


İngiliz Ekolü:

Bu ekolde en göze çarpan özellik klasik tahıl tozları
(unlar) ile hazırlanan yemlerin yanısıra direkt bitki tohumlarıdan
özellikle kendir tohumundan yararlanılmasıdır.

KENDİR TOHUMU İLE AVCILIK:
4 Bardak suya 1 bardak kendir tohumu ilave edilecek, kaynatılacak,
Kendir tohumu mısır patlağı gibi açılınca ocaktan indirilecek. Bu işlemi
kolaylaştırmak için suya başta biraz yemek sodası ilave edilebilirmiş.
İğnelerin ucuna bu tohumdan 1 tane takmak gerekiyor, ve iğne ucu açıkta
kalacak. Bu sazanı çıldırtan bir yemmiş. Ben kendir tohumu
bulamadığımdan deneyemedim ama resimdeki görüntüsünden iş yaparmış gibi
bir izlenim edindim.

EKMEK İLE AVCILIK
Öncelikle ekmek en az 1 günlük olmalı. Ekmeği ağzı açık kaynayan bir
çaydanlık üzerinde su buharı ile iyice yumuşatın. Yumuşayan ekmeği
düzgün bir yüzey üzerinde yuvarlayarak nemini kaybetmemesi için şeffaf
bir folyo ile parmağınız kalınlığında sarın. Lazım oldukça yemi buradan
parçalar halinde kesin. Bu işlemler sırasında ekmeğe direkt su
değmeyecek. Bu hazırlanan hamurumsu ekmek dışında kuru iyice bayat bir
ekmeği iyice ufalayın İğneye folyadan çıkarılan hamur takılıp bu bayat
ekmek parçalarına batırın. İşte bu son işlemden kopan parcacılar suya
dağılıp balığı davet edecekmiş. Ben denedim iyi bir yöntem

ET İLE AVCILIK
Küp şeklinde kesilmiş et kendi başına bir yem olmakla birlikte, buna bir
kaç ilave tat eklemek sonucu iyileştirecektir. Bir tavaya az bir çiçek
yağı koyun. Küp şeklindeki etle birlikte çok az un kekik kimyon ve
karabiber ilave edin . Bir kısmını balık avında yemek için
ayırabilirsiniz. Eğer bu karımdan yemeyecekseniz yada yiyeceğinizi
ayırdıktan sonra kek yapımında kullanılan vanilyadanda bu karışıma ilave
edebilirsiniz. Karışımı kavurun ama fazla pişirmeyin. Bu karımı
dondurarak ilerki kullanım içinde saklayabilirsiz. Avda bir kısmını
kendiniz yiyip bir kısmını eğer artarsa tabi yem olarak
kullanabilirsiniz.

Alman Ekolü:


SAZAN NERELERDE BULUNUR:

Sazan hafif meyilli yerlerde bulunur. Çok dik yamaç
kenarlarında bulunmaz. Baraj yada göle açılan küçük dere yataklarının
ağızlarında, bahar yağmurlarının aktığı su yollarının önlerinde dibi
kayalık olmayan akıntı ağızlarında, bilhassa kumluk ve yosunlu
kısımlarda çokça görülürler. Akarsularda ise ağaç kökleri sazlık araları
ve kovuklarda irileri kaya önlerindeki derin girdaplarda, ve akıntılı
yerlerde suların köpürerek aktığı akıntı ağzının hemen önünde
bulunurlar.

SARKITMA TAKIM İLE AVCILIK:


Önceden bölge yemlenir. 50-60 numara misinadan
oluşan bir olta ipine fırdöndü bağlanır bunun ucuna aynı kalınlıkta 30
cm kadar bir misina beden bağlanır ve şamandıra mantarı burada yer alır.
Bununda ucuna klipsli bir fırdöndü bağlanır. Klipsten itibaren olta
ipinden bir boy ince örneğin 40 numara misina ile 1 metre kadar ikinci
bir beden bağlanır ve olta iğnesi eğer 1 tane olacaksa bunun ucuna
bağlanır. Eğer iki yada daha fazla iğne bağlanacaksa (ki burada köstek
boyları 30 cm kadar olmalıdır) tercihan köstek kalınlığı bedenden 1 boy
daha ince olmalıdır örneğin 35 lik yada 38 lik. Ancak 2 den fazla iğne
bağlamak bereketli bir yerde olta idaresini güçleştirir. Bu şekilde
bağlamanın faydası klipsten itibaren olta iğnesini rahatça
değiştirebilmek ve o yöreye göre beklenenden çok iri bir balık
yakalandığında şayet olta kopacak olursa tüm takıma zarar vermek yerine
uçtan yada köstekten kopmasını sağlamaktır. Eğer makine ve kamışla av
yapılıyorsa makinenin debriaj sistemi bulunduğundan beden için 40 köstek
için 35 numaralı misinalar kullanılabilir. Kullanılacak yem tercihan
olta iğnesine iğnenin tamamını kapatacak şekilde takılıp olta atılır.
Balık yemi kaptığında hemen tasma vurulmamalıdır. Balık şamandırayı
birkaç metre götürdükten sonra tasma vurulup balığın direnci ölçülür.
Oltada iri bir balık olduğu anlaşılırsa misina yavaş yavaş çekilir. Çok
direnç gösterirse hafifçe bırakılıp tekrar çekilmelidir. Bu işlem
balığın yorulup kendini bırakmasına kadar sürdürülmelidir. Bu bazen 15
dakika kadar sürebilir. Balık kıyıya geldiğinde en iyisi kepçe ile
almaktır. Eğer kepçe yoksa misinadan tutarak balık dışarı alınmamalı
mutlaka bir el ile balık karnından tutularak karaya alınmalıdır. Bu
işlemler mümkün olduğunca sessiz yapılmalı, yemlediğimiz yerde başka
balıklarında olabileceği untulmamalıdır. Avladığınız yerin özelliğine ve
balığın iriliğine göre suya düşmemek için mutlaka önlem alınmalı eğer
can güvenliği tehlikeye düşecekse teredüt edilmeden misina kesilerek
balık salıverilmelidir.

ÇÖKERTME OLTA
TAKIMI LE AVCILIK:

Bunun için gerekli
olan misina kalınlığı aynıdır. Olta ipine tek bir klipsli fırdöndü
bağlanır. Bunun ucuna yine aynı kalınlıkta 1 m kadar bir beden ve
bununda ucuna 30-40 gr. kurşun ağırlık yani iskandil bağlanır. Bu 1 m
lik bedene yine 1 boy ince 25-30 cm’lik bir köstek ile 2 olta iğnesi
bağlanmalıdır. 2‘ den fazla iğne bağlamak oltanın idaresini güçleştirir.
İğneler yemlenip olta savrularak atıldıktan sonra bir ucu sivriltilmiş
40-50 cm lik ağaç bir kazık yere saplanır. Bu kazıkların üstüne bir
çentik açılıp olta ipi bu çentiğe yerleştirilir. Takımın boşluğu
alındıktan sonra buna mandal yada klipsle bir çıngırdak bağlanır. Bu
yöntem avcıya 1 den fazla oltayı idare etme şansı yaratır. Çıngırdak
çaldıktan sonra ayrıca tasmalamaya gerek yoktur. Sarkıtma takımlı oltada
tarif edildiği gibi balık dikkatlice çekilir. Burada dikkat edilecek en
önemli nokta avcının idare edebileceği kadar olta kullanmasıdır. Çünkü
genellikle çıngırdaklar peş peşe çaldığından lüzumundan fazla olta atmak
hem zamanında çekilemeyen oltanın karışmasına hem fazla gürültü ile
balığın ürkmesine neden olabilir En önemlisi zaten dar ve az olan
avlaklardan daha fazla sayıda balıkçı yararlanabilir. Zaten resmi av
sirkülerlerinde bu sayı kişi başına maksimum 4 takım
dır. Her iki olta arası ideal mesafe 10 m kadar olduğuna göre demek ki
bir kişi en fazla 40 m yer işgal etmelidir.

KÜSPE İLE AVCILIK: Bu yöntem çökertme takımın sazan
için modifikasyonu esasına dayanır. Özellikle aynalı sazan avı için
ülkemizdeki en geçerli yöntemlerden biridir. Tabaka halindeki preslenmiş
ay çiçeği küspesi 5x5x5 cm ölçülerinden küçük olmamak kaydıyla küp yada
dikdörtgen prizması şeklinde kesilir. Tam ortasından matkapla delinir.(
Bu işlemler sırasında oluşacak talaşı sakın heba etmeyin) olusan sekil
tabiri caizse dikdörthen yada kare kesitli bir teker gibi olur. Ortadaki
deliğe deliğin çapına uygun ve küspe boyunda bir somunlu vida
yerleştirilir. Bu vidanın baş kısmına beden boyu sadece en fazla 1 cm
olacak şekilde bir ucu vidaya bağlı diğer ucu boşta olacak şekilde bir
fırdöndü bağlanır ve küspenin diğer tarafından çıkan vidanın ucuna vida
küspeden çıkmasın diye küçük bir pul koyarak somunu sıkılır. Eldeki olta
ipine ise bir klips takılarak fırdöndünün boşta kalan ucuna bağlanır.
Buradan itibaren iki türlü yöntemle sonuç takım hazırlanabilir. İlk
yöntemde herbiri küspe boyunda olan kösteklere 6 iğne bağlanır Bu
köstekler vidanın sapı tarafında kalan fırdöndiye teker teker bağlanıp
gelin duvağı gibi küspenin üzerine yerleştirilir. Diğer bir deyişle
şaçın kafayı örttüğü gibi küspenin kenarlarından serbestçe iğneler
sallanacaktır. Küspe eridikçe kokuya gelen sazan küspeyi emmek isteyecek
ancak küspe parçalarıyla birlikte yanda sallanan iğneyi yutacaktır.
İkinci yöntemde ise 40 -50 cm uzunluğundaki bir beden üzerine 6 iğne
(iğneler bağlı haldeyken köstek boyları en fazla 2 cm olacak şekilde)
5-6 cm arayla sırayla bağlanır. bedenin bu şekilde 2 boşta ucu olur. Bu
uçlardan birine klipsli fırdöndü bağlanır. Boşta olan diğer uç vidanın
bağlandığı ana bedendeki fırdöndüye bağlanıp küspe üzerine üzerinde
iğneler olan beden makaraya ip sarar gibi küspeye sarılır. Eldeki
klipsli fırdöndülü uçtaki klips sarım işlemi tamamlanınca olta ipindeki
klipse takılır. Bu takıma ağırlık bağlanmaz çünkü küspenin kendisi hem
ağırlık hem de yem görevi görür. Ayrıca somunlu vida da ağırlık görevi
görmektedir. Buradaki anlattığımız takım hazır olarakta av bayilerinde
satılmaktadır. Size tarif karışık geldiyse hazır olarakta satın
alabilirsiniz. Küspe suda çok yavaş eriyerek dağılırken bunu yemek
isteyen balıklar olta iğnelerine takılırlar. Küspenin üzerine 1-2 damla
bitkisel yağ ayçiçek yağı damlatarak daha iyi sonuç alınabilir.